سونوگرافی چیست

تاریخ انتشار: چهارشنبه ۲۰ تیر ۱۳۹۷ ساعت ۰۶:۴۸دفعات بازدید: ۶۰۵۳ بار

1. خانه
2. سلامتی
3. سونوگرافی چیست

بسم الله الرحمن الرحیم

 

سونوگرافی. سونوگرافی چیست؟ سونوگرافی یا اولتراسوند چه کاری انجام می دهد؟ سونوگرافی چگونه عمل می کند؟ سونوگرافی چه استفاده ای در علم پزشکی دارد؟

یکی از اصطلاحاتی که امروزه در زندگی روزانه و در ارتباط با مسائل پزشکی مطرح می شود ، اصطلاح سونوگرافی می باشد. معمولا در جامعه یا اطرافیان خود شاید زیاد می شنویم که دکتر ، سونوگرافی را تجویز کرده است. شاید شما جزء کسانی باشید که در این زمینه اطلاعات لازم را داشته باشید و شاید هم جزء کسانی باشید که آگاهی چندانی در این مورد ندارید ولی علاقمند هستید که در مورد سونوگرافی اطلاعات مناسبی کسب نمایید.

در این مطلب قصد داریم در مورد سونوگرافی صحبت کرده و اطلاعاتی را در این زمینه در اختیار خوانندگان محترم قرار دهیم.

سونوگرافی که به آن اولتراسوند نیز اطلاق می گردد یک روش تشخیصی در پزشکی مبتنی بر تصویر برداری از اندام های داخلی بدن می باشد. سونوگرافی یک روش تصویر برداری پزشکی است که از طریق امواج اولتراسونیک کار می کند. سونوگرافی یک روش تشخیصی بدون درد می باشد که در عرض مدت کوتاهی انجام می شود.

اولتراسونیک به امواج صوتی با فرکانس بالا اطلاق می گردد که توسط گوش انسان قابل شنیده شدن نیست. امواج صوتی قابل شنیده شدن توسط گوش انسان دارای دو حد پایین و بالا هستند که اگر امواج صوتی از حد پایین شنوایی گوش انسان کمتر باشند یا از حد بالایی شنوایی گوش انسان بیشتر باشند ، قابل شنیده شدن توسط گوش انسان نخواهند بود. حد پایین شنوایی گوش انسان معمولا بیست هرتز (20 Hz) و حد بالایی شنوایی گوش انسان معمولا بیست کیلو هرتز (20 KHZ) است. هرتز ، واحد فرکانس است. اگر فرکانس یک موج صوتی ، کمتر از 20 هرتز یا بیشتر از 20 کیلو هرتز (20,000 هرتز) باشد ، گوش ما آن امواج صوتی را نخواهد شنید.

در سیستم سونوگرافی نیز از این خاصیت استفاده شده است. فرکانس صوتی که در دستگاه سونوگرافی مورد استفاده قرار می گیرد ، بالاتر از حد شنوایی بالایی گوش انسان یعنی بالاتر از بیست کیلو هرتز است. به همین دلیل و با وجودی که سونوگرافی با امواج صوتی کار می کند ، هنگام تست سونوگرافی ما هیچ صدایی نمی شنویم.

از روش تصویر برداری سونوگرافی جهت مشاهده ساختار های داخلی بدن نظیر تاندون ها ، عضلات ، مفاصل ، بافت ها ، رگ های خونی و به طور کلی جهت مشاهده اندام های داخلی بدن استفاده می کنند. بسته به وضعیت و جنسیت بیمار ، سونوگرافی جهت تصویر برداری و بررسی شکم ، سینه ، پروستات ، اندام های تولید مثل زنانه مثل تخمدان و رحم ، قلب ، رگ های خونی و سایر اندام ها و مناطق داخلی بدن مورد استفاده قرار می گیرد. تصویری که از این طریق به دست می آید توسط پزشک متخصص ، مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد تا وضعیت بیمار مشخص شود.

دستگاه سونوگرافی دارای یک قسمت متحرک به نام پروب یا کاوشگر می باشد که هنگام تست سونوگرافی ، امواج اولتراسونیک از طریق این کاوشگر به اندام های داخلی بدن ارسال می گردد. موج ارسال شده به اندام های بدن پس از برگشت از طریق همین کاوشگر دریافت شده و به سیستم پردازشگر دستگاه سونوگرافی ارسال می شود. از طریق شکل بازگشت امواج صوتی ، تصویری از اندام مورد نظر بر روی صفحه نمایش (مانیتور) دستگاه سونوگرافی شکل می گیرد.

امروزه یکی از کاربرد های گسترده سونوگرافی در مساله بارداری و حاملگی می باشد که اصطلاحا به آن ، سونوگرافی مامایی اطلاق می گردد. سونوگرافی مامایی به دفعات مختلف در طول دوران بارداری و در مراحل مختلف این دوران مورد استفاده قرار می گیرد و پزشکان از طریق بررسی نتایج حاصل از این سونوگرافی ها ، وضعیت رشد جنین و سایر مسائل مرتبط با بارداری را بررسی و کنترل می نمایند. همچنین تعداد ، سن ، محل قرار گیری و برخی نقایص احتمالی جنین در این نوع سونوگرافی قابل بررسی می باشد. سونوگرافی مامایی همچنین می تواند بارداری پوچ و بارداری خارج از رحم را تشخیص دهد ؛ کارهایی که بی بی چک یا آزمایش خون بارداری به احتمال زیاد از عهده انجام آن ها بر نمی آیند.

تعداد دفعات سونوگرافی که معمولا توسط پزشک زنان زایمان توصیه می شود با توجه به شرایط زن باردار و نظر پزشک در زنان حامله مختلف می تواند متفاوت باشد. تعداد روتین و معمول تست سونوگرافی در دوران بارداری در مطلب تعداد سونوگرافی جنین در بارداری ذکر شده است. از جمله تست های سونوگرافی که در دوران بارداری انجام می شود می توان از سونوگرافی NT ، سونوگرافی تعیین جنسیت و سونوگرافی واژینال نام برد. البته سونوگرافی واژینال در همه زنان باردار انجام نمی شود و بسته به نظر پزشک و شرایط زن باردار ، سونوگرافی ترانس واژینال می تواند انجام شود.

مساله مهمی که وجود دارد میزان دقت در تشخیص توسط دستگاه سونوگرافی است. ارزیابی نتایج و تصاویر حاصل از تست سونوگرافی فقط به دقت دستگاه سونوگرافی بستگی ندارد. درست است که کیفیت و دقت دستگاه سونوگرافی مورد استفاده خیلی مهم است اما عوامل دیگری نیز هستند که قدرت تشخیص را بالاتر می برند. یکی از این عوامل ، دقت و تجربه پزشکی است که عمل سونوگرافی را انجام می دهد یا پزشکی که نتیجه حاصل از سونوگرافی را بررسی می کند و عامل دیگر ، وضعیت و سابقه قبلی بیمار از جمله سونوگرافی های قبلی او است که در دقت تشخیص ، مؤثر می باشند. ممکن است پزشک متخصص جهت بررسی نتیجه فعلی سونوگرافی ، نتایج قبلی شما را نیز درخواست کند.

تست سونوگرافی مامایی عمدتا در مکان هایی به نام مرکز سونوگرافی و تصویر برداری انجام می شود. البته این عمل در بیمارستان ها نیز قابل انجام است اما ممکن است همه سونوگرافی ها در بیمارستان انجام نشود و به عنوان مثال سونوگرافی تعیین جنسیت در برخی از بیمارستان ها انجام نمی شود. امروزه برخی از پزشکان زنان زایمان از دستگاه سونوگرافی که در مطب خود دارند جهت انجام تست های سونوگرافی استفاده می کنند و به ندرت ممکن است ، تست سونوگرافی بیمار را به مراکز دیگر ارجاع دهند.

سونوگرافی یک وسیله تشخیصی خوب می باشد اما توصیه آن است که تا حد امکان از انجام این عمل مخصوصا در دوران بارداری خودداری شود و استفاده از این روش تشخیصی را فقط به زمان های ضروری محدود کنیم. قطعا این کار هم از نظر اقتصادی بسیار مهم است و هم از ضرر های احتمالی وارده به اندام های بدن (مخصوصا بدن جنین) توسط تست سونوگرافی می کاهد.

 

اشتراک گذاری در: